Twórcy ludowi i profesjonalni

12/02/2016


PDF DRUKUJ

Józef Broniszewski

(1855-1930) rzeźbiarz i malarz amator, założyciel straży pożarnej
Wiele jego rzeźb znajdowało się w muzeum w Nowym Sączu. Niestety uległy zniszczeniu w czasie wojny. Na pewno było tam m.in. ruchome krakowskie wesele; lalki-tancerze pięknie ubrane (stroje szyła żona Broniszewskiego) poruszające się w rytm muzyki.
Rzeźby J. Broniszewskiego to m.in.: Krzyż ornamentowany liśćmi dębowymi (u Księżyków); krzyż z figurkami (w Łomnicy); duża Męka Pańska (kupiona przez kogoś z letników); Przemienienie Pańskie, płaskorzeźba w kapliczce pod kościołem, św. Florian przy schodkach prowadzących z kościoła do ul.Karkowskiej (uległ zniszczeniu), św. Florian na cysternie, liczne cementowane rzeźby nagrobne na starym cmentarzu (nagrobki Glińskich), Janików, Długoszów); ruchome szopki bożonarodzeniowe, ruchome drewniane zabawki, pogodynki, "mnich" i inne.
Obrazy: portrety Bittnera (leśniczy), Łomnickich z ulicy Ogrodowej, autoportrety, wiele obrazów o treści religijnej. W izbie muzealnej kopia obrazu "Pożar Piwnicznej" z 1876 roku jako najbardziej znany piwniczanom.
***

Wiktor Lebdowicz

(1888-1949) był kolejarzem; oprócz pracy zawodowej zajmował się szewstwem stolarstwem, robił młynki do czyszczenia zboża, żarna; strugał w drewnie.
Rzeźbił głowy zwierząt, lalki do zabawy dla dzieci, świątki i kapliczki przydrożne oraz postacie do szopki. Potrafił zrobić skrzypce, basy i ukręcić do nich struny z jelit baranich. Był również prymistą w znanej kapeli ludowej.
Z rzeźb pozostały dwie przechowywane pieczołowicie w Izbie Muzealnej TMP; żłobek z dzieciątkiem, św. Józef z Maryją. Są też basy jego produkcji.
***

Józef Grucela "Juda"

(1888-1982) piwniczanin, świątkarz, prymitywista. Nie chodził nigdy do szkoły, miał poważną wadę słuchu i mowy. "Popki" - lalki do zabawy dla dzieci, stały się swoistą formą kontaktu z ludźmi i okazją zarobienia paru groszy. Rzeźbił dużo świątków, figurki do szopki, rzadziej postacie żołnierzy, muzykantów, a także zwierzęta i ptaki.
Rzeźby Gruceli wysoko ocenione przez znawców na konkursach sztuki ludowej znalazły się nawet w muzeach zagranicznych. W 1962 roku J.Grucela uzyskał I miejsce w woj.krakowskim w konkursie wyrobów drewnianych organizowanych przez Prezydium WRN i Pracownię Badania Sztuki Ludowej IS PAN.
Rzeźby Gruceli zachowano też w Izbie Muzealnej. Są tu: Chrystus frasobliwy, Matka Boska i figurki do szopki.
***

Jan Kazimierz Życzkowski

(1910-1981) piwniczanin, nauczyciel. Prowadził przed wojną chór TSL i chór męski w Krynicy; komponował i instrumentował muzykę do wystawianych sztuk w teatrze amatorskim; był utalentowanym aktorem i reżyserem i przez 40 lat poświęcał się tej pracy zapalając do niej grono piwniczan. Amatorsko zajmował się malarstwem olejnym. Malował pejzaże, portrety, martwą naturę itd. Dokonał gruntownej renowacji portretów na cysternie (studni) w Rynku, prowadził także renowacje ołtarzy i niektórych obrazów w kościele parafialnym.
Jego obrazy są w posiadaniu głównie prywatnych osób.
***

Eugeniusz Kuryłło

(1907-1997) inżynier rolnik, nauczyciel, dyrektor technikum, rzeźbiarz amator.
Rzeźbił postacie ludzi i fantastyczne: diabły na wystawę "Diabły polskie" organizowane w Turku.
Wśród rzeźb - postaci ludzi: Mieczysław Fogg, Wałęsa, Balcerowicz. Kilkanaście prac zakupili ludzie z różnych stron Polski, wiele podarował znajomym i na cele charytatywne.
***

Kazimierz Janik

(1923-1976) malował szybko na zamówienia, kopiując stare barwne pocztówki. Skopiował też pejzaże Edmunda Ciećkiewicza. Aktor - amator obdarzony pięknym głosem. Talent nigdy nie kształcony, zmarnowany z powodu nałogu.
W Piwnicznej wiele jego obrazów znajduje się w prywatnych mieszkaniach.
***

Helena Bronikowska

(1914-1994) piwniczanka; amatorsko zajmowała się malowaniem: kwiaty, konie, pejzaże, obrazy o treści religijnej - do kościoła, kaplic, na zamówienia prywatne. Robiła też gobeliny, dywany, pięknie haftowała. Wiele obrazów znajduje się u rodziny, w kościele w Piwnicznej - bł.Karolina Kózkówna.
***

Stanisław Lebdowicz

ur. 1931, zm. 20.01.2017 r. piwniczanin; rzeźbi figurki do szopki, postacie muzykantów, pastuszków, świątki, zwierzęta domowe, leśne. Wykonał ołtarz, stacje Drogi Krzyżowej i figurę brata Alberta do kaplicy w domu pomocy społecznej w Złockiem.
Otrzymał Złotą Odznakę za zasługi dla woj. nowosądeckiego, Złotą odznakę za zasługi dla miasta i gminy Piwniczna. W swoim domu przy ul.Węgierskiej ma stałą ekspozycję rzeźb.Stworzył odmienny od innych piwniczańskich twórców ludowych styl, technikę rzeźbiarską.
***

Edward Grucela

(1932 - 2016) piwniczanin; nauczyciel muzyki, rzeźbiarz amator, od 1965 członek honorowy Towarzystwa Sztuk Pięknych w Nowym Sączu.
Posiadł umiejetności gry na różnych instrumentach, grał w róznych zespołach muzycznych i orkiestrach. Założył zespół regionalny i kieruje nim przez 30 lat odnosząc sukcesy na konkursach i festiwalach. Opracował scenariusze dla zespołu, spośród których najbogatszy to "Wesele piwniczańskie".
Rzeźbi w drewnie; wykonał setki rzeźb: muzykanci, dziady i żebracy, Żydzi, żołnierze, partyzanci, postacie świętych, Chrystus ukrzyżowany, madonny, szopki kolędnicze. Jego rzeźby znajdują sie w kościołach wielu miast Polski, w mieszkaniach kolekcjonerów i amatorów, wiele powędrowało do Niemiec, USA, Kanady, Szwajcarii i innych. W izbie muzealnej znajdują się płaskorzeźby ilustrujące zdarzenia z przeszłości miasta. Jego rzeźby charakteryzują mocne zdecydowane cięcia tworzące swoistą, surową i ciekawą fakturę powierzchni. Rzeźby często pokrywa ciemnymi barwami.
Uczestniczył w wystawach TPSP w Nowym Sączu i Starym Sączu. Kilkakrotnie otrzymał I nagrodę za rzeźbę w konkursach organizowanych w Nowym Sączu. Jako amator stworzył własny styl i osiągnął wysoki poziom artystyczny.

Zmarł 16 maja 2016 r. w wieku 84 lat pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny. Spoczywa na cmentarzu w Piwnicznej - Zdroju.

Tadeusz Kulig

młodowianin; niepełnosprawny rzeźbiarz amator.
Jego prace to rzeźby i płaskorzeźby. Wyrzeźbił całe sceny: ludzie pracujący w polu i w sadzie, postacie muzykantów, dziewcząt i kobiet, taneczne pary, diabły i fantastyczne stwory i mnóstwo świątków, postaci z Biblii (Mojżesz), Ostatnia Wieczerza itp. Zbudował piękną oryginalną szopkę bożonarodzeniową. Wykonał ponad 1100 różnych rzeźb, wiele kupili wczasowicze, sporo podarował przyjaciołom, ogromy ich zbiór zgromadził w swoim pokoju i maleńkiej pracowni w Młodowie. W izbie muzealnej jest kilka jego rzeźb.
***

Antoni Dulak

ur. 1955 piwniczanin, ukończył klasę ceramiki artystycznej w Zasadniczej Szkole Rzemiosł Artystycznych w Łysej Górze oraz Liceum Sztuk Plastycznych im.A. Kenara w Zakopanem. Prowadzi samodzielną działalność w zakresie sztuki użytkowej; projektowanie, rysunek, grafika. Autor grafiki i kompozycji kolorystycznych do tomików poezji Wandy Łomnickiej-Dulak. Rzeźbi w różnych materiałach, głównie w drewnie, maluje portrety i pejzaże. Udział w wystawach zbiorowych w MGOK oraz wystawa indywidualna w Izbie Muzealnej.
***

Wiesław Kotarba

ur.1958 piwniczanin; ukończył Liceum Sztuk Plastycznych im.A. Kenara w Zakopanem, rzeźbiarz profesjonalny. Maluje obrazy, ale przede wszystkim rzeźbi: postacie świętych, wizerunki Chrystusa Ukrzyżowanego. Wykonał do kościoła w Dębicy do ołtarza głównego Golgotę; Krzyż i postacie ponad 2 metrowej wysokości; Zmartwychwstanie; Chrzcielnicę ze św. Janem i Stacje Drogi Krzyżowej. Oprócz postaci świętych rzeźbi postacie kobiet i dzieci. Pełna dramatyzmu rzeźba "Głowa" znajduje się w jego "Galerii na szlaku", którą latem udostępnia zwiedzającym. W izbie muzealnej znajduje się rzeźba "Na fujarce, którą wykonał mając 13 lat.
***

Marta Bielewska

nauczycielka; Amatorskie malarstwo uprawiała w ciągu całego dorosłego życia, maluje pejzaże, martwą naturę, kwiaty. Preferuje formy duże; olej i akwarele. Kilka jej prac nabyli wczasowicze przebywający w Piwnicznej.
***

Maria Papaj

piwniczanka; ukończyła Liceum sztuk Plastycznych w Nowym Wiśniczu, gdzie zdobyła zawód: technik sztukator. Założyła pracownię tkanin artystycznych "Osnowa", gdzie działa obecnie oprócz M. Papaj, Małgorzata Polańska-Kubiak z Łomnicy. Obydwie tkaczki wystawiały swoje prace w MGOK w Piwnicznej, w Krynicy, w Nowym Sączu i Starym Sączu. Prace mają zwykle dość duże rozmiary i wzbudzają coraz większe zainteresowanie oglądających. Ostatnio szeregi tkaczek zasiliły także Mirosława Wąchała z Barcic oraz Danuta Sałaciak z Piwnicznej.
***

Barbara
Krężołek-Paluchowa

artysta, plastyk, poetka. Ukończyła Architekturę Wnętrz na ASP w Krakowie, malarka członek ZPAP. Maluje pejzaże, portrety, kwiaty, kompozycje fantastyczne, stosuje różne techniki: olej, pastel, akwarele.
Udział w licznych wystawach.B. Paluchowa prowadzi warsztaty plastyczne z młodzieżą w MGOK. Otrzymała Brązowy Krzyż Zasługi za szerzenie kultury w woj. nowosądeckim. Jej obrazy znajdują się w zbiorach prywatnych w kraju, we Francji, Austrii i USA. Jest także poetką. Wydała arkusz poetycki "Wiersze" i trzy tomiki wierszy: "Zielenią ku niebu", "Trawy płyną", "Dom bez okien". Publikuje w wielu gazetach. W turnieju poetyckim z okazji 700-lecia Nowego Sącza w 1993 otrzymała Złoty Wawrzyn za zestaw wierszy o tym mieście.
Na 30-lecie swojej pracy artystycznej przygotowała wystawę indywidualną oraz wydanie kolejnego tomiku pt. "Anioły drzew".
Wieczory autorskie w Nowym Sączu, Krakowie, Piwnicznej, Krynicy itd.
***

Krystytna Dulak  Krystyna Dulak urodz. w piwnicznej, ukończyła tech.ekonomiczne w Nowym Sączu, studiowała anglistykę w Warszawie. Wyjechała do Anglii i tam mieszka, pracuje jako stewardesa . W 1985 "Iskry" wydały jej tomik "Nadpopradzie". Krystyna Dulak pisze gwarą ojców, a bohaterowie jej epickich wierszy to ludzie zapamiętani z dzieciństwa, postacie fantastyczne zaludniające lasy, zakamarki, stare szopy, cały odchodzący niegdysiejszy świat wyobraźni i fantazji mieszkańców małego miasteczka.Otrzymała dyplom i nagrodę w turnieju "O podegrodzki ciosek" w 1981. Publikuje w prasie polonijnej w Londynie, W piśmie lokal. "Znad Popradu" zamieszczała wiersze oraz felieton gwarowy "Poczta Kundy".
***
Wanda Łomnicka - Dulak

księgowa w Zespole Ekonom.-Admin. Szkół w Piwnicznej.
Piesze wiersze, które były publikowane w różnych gazetach i czasopismach. Jest autorką wierszy gwarowych związanych z kulturą i tradycją Piwnicznej i okolic, wielu liryków pisanych polszczyzną literacką oraz wierszy gwarowych dla dzieci. Zdobyła liczne nagrody w konkursach poetyckich.
Tomiki: "Modlą się ze mną łąki", "Śladem serdecznym", "Ścieżką zachodzącego słońca", "Po niewidzialnej stronie tęczy". Ponadto wiersze w 11 różnych zbiorach np."Wołanie z ziemi" - antologia wierszy twórców ludowych przygotowana specjalnie dla Ojca św. z okazji Jego IV pielgrzymki do Polski, "Dziadkowe kiyrpce" - antologia poezji gwarowe dla dzieci i inne.
W. Łomnicka-Dulak pisze stałe felietony gwarowe "Babskie godanie" do gazety lokalnej "Znad Popradu". W swoim dorobku ma scenariusze różnych obrzędów ludowych prezentowanych na Wojewódzkim Festiwalu Kultury Młodzieży Wiejskiej z Limanowej. Autorka występuje z "Doliną Popradu" i recytuje swoje wiersze gwarowe. Ma na swoim koncie mnóstwo wieczorów autorskich.
***

 

źródło: Piwniczna Zdrój 1348-1998, Praca zbiorowa pod red. J. Długosza